Urlop macierzyński, ojcowski i rodzicielski – komu i na jak długo przysługują?

Pierwsze miesiące życia dziecka to niezwykle ważny okres w jego rozwoju. Jest ono wtedy całkowicie zależne od rodziców, których obowiązkiem jest zapewnić mu odpowiednią opiekę. Z pomocą przychodzą regulacje prawne dotyczące urlopów, z jakim mogą skorzystać rodzice. W tym artykule znajdziecie odpowiedź na parę podstawowych pytań związanych z tym zagadnieniem.

• Jak długo trwa urlop macierzyński?
• Jaka forma urlopu przysługuje ojcu?
• Czym jest urlop rodzicielski?

Jak długo trwa urlop macierzyński?

W przypadku urodzenia jednego dziecka, urlop macierzyński trwa 20 tygodni, jeśli ciąża jest mnoga, może się wydłużyć nawet do 37 tygodni. Zwykle urlop ten ma początek w dniu porodu, jednak istnieje możliwość wykorzystania jego części (6 tygodni) już przed porodem. Co ciekawe nie można się go zrzec, pierwsze 14 tygodni jest obowiązkowe dla każdej świeżo upieczonej mamy, resztę może wykorzystać ojciec i będzie to tak zwany urlop „tacierzyński”. Z badań wynika, że coraz więcej par decyduje się na podzielenie urlopu macierzyńskiego między sobą, tak aby ojciec także miał okazję spędzić trochę czasu sam na sam z dzieckiem.

Jaka forma urlopu przysługuje ojcu?

Urlop ojcowski, często mylony z tacierzyńskim, wynosi 14 dni i obejmuje również dni wolne od pracy (soboty, niedziele, święta). Ojciec może skorzystać z niego w tym samym czasie, kiedy na urlopie macierzyńskim przebywa matka dziecka lub później, ma na to 24 miesiące od momentu narodzin dziecka. W przeciwieństwie do urlopu macierzyńskiego, ojcowski nie może zostać podzielony między matkę i ojca, a jeśli nie zostanie wykorzystany, to przepada.

Czym jest urlop rodzicielski?

Urlop ten przysługuje obojgu rodzicom, może trwać maksymalnie 32 tygodnie. Warunkiem skorzystania z niego jest wykorzystanie całego urlopu macierzyńskiego. Urlop ten musi się zacząć bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, ale można go podzielić na mniejsze części. Na wykorzystanie go jest czas aż do ukończenia szóstego roku życia przez dziecko. Rodzice mogę na nim przebywać wspólnie, wtedy każdy tydzień liczony jest podwójnie i cały urlop będzie trwać 16 tygodni. W wypadku gdyby przebywająca na nim mama lub tata podjęli pracę na pół etatu, zostanie on proporcjonalnie wydłużony.

Należy pamiętać o tym, że każdy z tych urlopów przysługuje przede wszystkim osobom zatrudnionym na umowę o pracę. Jedyną obowiązkową „przerwą” od pracy jest urlop macierzyński, a kobiecie w czasie jego trwania przysługuje zasiłek macierzyński. Uprawnione są do niego zarówno kobiety zatrudnione w oparciu o umowę o pracę, jak i umowę zlecenie, prowadzące własną działalność gospodarczą, czy dobrowolnie opłacające składkę chorobową.

Zasiłek macierzyński otrzymuje również ojciec w trakcie urlopu macierzyńskiego (inaczej zwanego tacierzyńskim) i ojcowskiego, ale tylko w wypadku, gdy jest on zatrudniony na umowę o pracę. Co ciekawe jest on w tym czasie chroniony przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę. Ponadto zapewnia on wypłatę w wysokości 100% średniej pensji z ostatnich 12 miesięcy. W czasie trwania urlopu rodzicielskiego również wypłacany jest zasiłek.